غربت گزینی در شعر معاصر عراق

غربت گزینی در معنای عام کلمه، پدیده ای است که سـابقه ای به قدمت زندگی بشری داشته و همـواره یکی از دغدغه های زندگی بشری بوده است؛ زیرا چه بسیار افرادی که از اجتماعات انسانی گریزان بوده و یا ازنحوه ی عملکرد حاکمان خود،تنفر داشته اند که در هر دو صورت زمینه ی پیدایش این پدیده در میـان افراد بشری فــراهم گردیده است. سابقه ی این امر نیز در معنای خاص، یعـنی غربت گزینی ادبی که مــدّ نظر این پژوهش است، به دوره ی ادبیات جاهلی بر می گردد. بدین صورت که در شعــر برخـی از شعرای این دوره، موضوع غربت گزینی مطرح بوده و بدان پرداخـته شده است. پس از آن در دوره های ادبی متأخر نیز بحث غربت گزینی، مورد توجه شعرا بوده و در اشعار آنان نمود داشته است. مصداق بارزتر این موضوع را می توان در ادبیات معـاصر عربی مشاهده نمود؛ زیرا اسباب و عللی از جمله عـوامل سیاسی و اقتصادی و نیز شرایط موجود دوره ی معاصر، باعث تشدید این پدیده در ادب معاصر گـردیده است. پژوهش حـاضر، موضوع غربت گزینی در اشعـار پنج تن از شعـرای معاصر عـــراقی یعنی بدر شـــاکر السیاب، نازک الملائکه، عبد الوهاب البیاتی، بلند الحیدری و احمد مطــر را بررسی کـرده و ضمن بیان انواع غربت گزینی در شعر آنان، به عوامل پیدایش این انواع از سوی آنان نیز اشاره می کند. شعرای مذکور هر کدام از نگاه خود به این مسألـه پرداخته و نوع نگاه آنان به این موضوع نیز متفاوت از یکدیگر می باشد، ولی قـــالب ارائه ی اشعــار در این زمینه، از جانب آنان تقریباً یکسان بوده و همان قالب شعــر آزاد است. در این پژوهش علیرغم دشــواری تفکیک انواع غربت گزینی، به جهت قابل هــضم بودن مســألــه برای خوانندگان، این انواع از هم تفکیک شده است. نکته ی قابل توجــه در این پژوهـــش، تفاوت برداشت شعرای مذکور از پدیده ی غربت گزینی، متناسب با شرایــط روحـی، جسمی آنان و دیگر شرایط موجود زمانی و مکانی می باشد. واژگان کلیدی:غربت گزینی، شعر معاصر عرب، عراق، بدر شاکر السیاب، نازک الملائکه، عبد الوهاب البیاتی.